Vurige Van Damme neemt afscheid: Belgische publiekslieveling ging recht door zee
De professionele voetbalcarrière van Jelle Van Damme behoort tot het verleden. Op zijn 37e heeft de gewezen Rode Duivel, die al even zonder club zat, definitief besloten om er een punt achter te zetten. Zo neemt het Belgische voetbal afscheid van één van haar kleurrijkste figuren van de voorbije twee decennia. Daar hoort een karakterschets van VoetbalPrimeur.be bij!
Het lijkt aannemelijk dat het gros van de voetbalvolgers binnen twintig jaar terugblikt op Van Damme als een ‘cultfiguur’. Ongetwijfeld doen sommigen dat vandaag de dag al. Zeer zeker, de Waaslander haalde met de regelmaat van de klok de pers, niet altijd vanwege zijn prestaties op het veld. Toch zou het een regelrechte aanfluiting betekenen om die laatste te vergeten. Laat er geen twijfel over bestaan: de rijzige krachtmens mocht zich met recht en reden bij de betere Belgische voetballers van zijn generatie scharen.
Je hoeft enkel naar zijn palmares te kijken om die stelling te onderbouwen. Twee landstitels met RSC Anderlecht, twee Belgische bekers én ook nog eens twee schalen uit de Eredivisie. De trofeeënkast van Van Damme mag er wezen. Vooral in ons land drukte hij nadrukkelijk zijn stempel, met name in dienst van Anderlecht en Standard Luik. Tussen pakweg 2005 en 2015 was de verdediger annex middenvelder zowat het meest gevreesde heerschap uit onze hoogste klasse. Een eretitel die Van Damme met gepaste trots droeg. Als pitbull verschafte hij de primadonna’s rond zich de noodzakelijke ruimte om te schitteren.
Te klein voor het tafelkleed, te groot voor het servet
In België was Van Damme jarenlang incontournable. Buiten de landsgrenzen wist hij die reputatie nooit te bevestigen, helaas. Nochtans ondernam de krachtpatser er wel voldoende actie toe … In zijn jongere jaren gunden achtereenvolgens Ajax, Southampton FC en Werder Bremen hem een kans, later volgde ook nog Wolverhampton Wanderers. Eigenlijk bleven zij stuk voor stuk ontnuchterd achter. Met 37 (onthoud dat getal) optredens in ruim zes jaar in het buitenland kleurt de balans alvast flets. Nee, België, dát was de speeltuin van Van Damme.
Niettemin smukten die avonturen in onze buurlanden zijn cv wel keurig op. Veel voetballers zouden tekenen voor de werkgevers die hij achter de kiezen heeft. Bovendien leverden ze hem ook een lijstje aan illustere ex-ploeggenoten op. Voor de vuist weg noemen we even Maxwell, Christian Chivu, Peter Crouch, Miroslav Klose, Robbie Keane en ene ... Zlatan Ibrahimovic. De buitenlandse escapades van Van Damme afschilderen als complete flops, doet de waarheid overigens onrecht aan. Over de plas genoot onze landgenoot immers wél aanzien.
De MLS, die competitie bleek hem op het lijf geschreven. Vanaf wedstrijddag één ontpopte Van Damme zich bij het mythische Los Angeles Galaxy tot een publiekslieveling. Die kwaliteit vormt eigenlijk de rode draad doorheen zijn carrière. In tegenstelling tot in Engeland of Duitsland wist de verdediger in de Verenigde Staten ook óp het terrein te scoren. Het beste bewijs: zijn selectie voor het ‘MLS All Star’-team. Aan de zijde van onder meer Kaka en David Villa mocht Van Damme het in augustus 2017 opnemen tegen het legendarische Real Madrid, ongetwijfeld een geweldige herinnering!
De doffe generatie
Hoewel Van Damme 32 caps op de teller heeft staan, vereenzelvigt de modale fan hem niet meteen met de Rode Duivels. Tussen 2003 en 2013 was hij nochtans een redelijk vaste waarde in de selecties van de opeenvolgende bondscoaches. Laten dat nu net de jaren tussen twee WK-deelnames in zijn … Van Damme staat eigenlijk symbool voor de ‘doffe generatie’ die de huidige hoogconjunctuur voorafging. Hoe hard de linksvoetige verdediger ook zijn stinkende best deed, in die tijd viel er niet veel eer te rapen.
Moet je dan balen of net niet? Mocht Van Damme zo’n tien jaar later geboren zijn, had hij dan wél deel kunnen uitmaken van een lichting Rode Duivels die de grote toernooi aan mekaar rijgt? Die vraag valt uiteraard bijzonder moeilijk te beantwoorden. Wedijveren met een Jan Vertonghen of Thomas Vermaelen was net te hoog gegrepen, terwijl die jongens eigenlijk generatiegenoten zijn. Anderzijds had Van Damme er in 2014 zomaar kunnen bij zijn in Brazilië. Toenmalige keuzeheer Marc Wilmots zette hem op de reservelijst, onder meer ten voordele van Laurent Ciman. ‘Wat die kan, kan ik ook’, moet toch eens door zijn hoofd geflitst zijn …
Karakterkop
Meer nog dan om zijn voetballende kwaliteiten zal Van Damme voor eeuwig en drie dagen vereenzelvigd worden met de woorden ‘karakter’, ‘grinta’ en ‘over-mijn-lijk-mentaliteit’. Het jeugdproduct van Lokeren en Beerschot viel voornamelijk op dankzij zijn onovertroffen overwinningsdrang en zijn leiderschap. Met de borst vooruit door een muur lopen om de tegenstander af te troeven, daar smelt zowat elke voetbalsupporter voor. Geen wonder dat Van Damme bij eenieder van zijn clubs op handen werd gedragen door de eigen aanhang. De vurige tifosi van Standard vergaven hem zelfs zijn paars-witte verleden.
Zijn lichaam veruitwendigde die persoonlijkheid perfect. Zijn bonkige, gespierde lijf, de kale knikker en natuurlijk … de tatoeages. Terwijl je als voetballer anno 2021 eerder opvalt door géén tekeningen op armen of benen te hebben, was dat een slordige tien-vijftien jaar geleden nog even anders. In ons land was Van Damme zowaar een trendsetter, bijvoorbeeld door zijn linkerarm om te vormen tot een sleeve. Hij gebruikte tattoos zelfs om de supporters te paaien. Zo liet hij in zijn Standard-tijdperk het opschrift ‘UI96’ vereeuwigen, een verwijzing naar de harde kern van ‘Ultras Inferno’.
Geliefd bij jan en alleman, maar toch kon Van Damme ook wel eens tegen de schenen schoppen. Vraag dat maar aan Club Brugge. Wanneer de linkspoot bij de Wanderers op een zijspoor zit, reikt Blauw-Zwart de hand. Er is sprake van een overeenkomst op club- én individueel niveau, tot Van Damme plots voor Standard tekent. Die stunt brengt furieuze reacties uit het Brugse kamp teweeg. Gek genoeg krijgt Club steun vanuit … Brussel. Niemand minder dan Roger Vanden Stock, nochtans de minzaamheid zelve, haalt snoeihard uit naar Van Damme: “Jelle is een fantast”.
Het Belgische voetbal verliest kleur
Ook in de nadagen van zijn carrière verscheen de man uit het Waasland nog geregeld in het nieuws vanwege extrasportieve perikelen. De reden daarvoor is zonneklaar: Van Damme heeft het hart op de tong. Soms wat te veel, gaf hij zelf al meerdere keren aan. Waar andere voetballers hun privé-leven angstig afschermen, werd zijn relatiebreuk met Elke Clijsters breed uitgesmeerd in ‘de boekskes’. Dat moet pijn gedaan hebben, want bovenal is hij een familieman. Het gemis van zijn kinderen was vaak een oorzaak voor zijn mindere prestaties in het buitenland.
In zijn laatste glorieperiode, in dienst van Royal Antwerp FC, plaatste die eigenschap hem evenzeer in de spotlights. Van al zijn werkgevers paste The Great Old misschien wel het best bij zijn vurige karakter. De supporters droegen ‘Jeeeelleeeuh’ dan ook op handen. Jammer genoeg eindigde het verhaal op de Bosuil in mineur. Een vuistslag van enfant terrible Didier Lamkel Zé op training leidde een fatale knik in de reeds koele relatie met Laszlo Bölöni in. De nukkige Roemeen schoof Van Damme steeds verder in de schaduw. Na twee jaar kwam er zo een schimmig einde aan een ‘match made in heaven’.
Dat hem nadien bij jeugdliefde Lokeren geen rooskleurig afscheid gegund was, lag eerder aan de megalomane overnemer Louis De Vries dan hemzelf. Desondanks doofde de carrière van Van Damme zo een beetje als een nachtkaars uit. Toch is de krachtpatser altijd trouw gebleven aan zijn eigen normen en waarden. Transferkeuzes maakte hij op basis van zijn buikgevoel. Past die club in kwestie wel bij mijn karakter? Die ingesteldheid heeft hem geen windeieren gelegd. Het zorgt er zonder twijfel voor dat Van Damme nog lang herinnerd zal worden. Op zijn 37e is de cirkel rond voor het nummer 37. Symboliek ligt hem wel.