De imposante loopbaan van Vertonghen: Virale goals, sterbrenger, leider & prijzen

Op 24 april 1987 ziet Vertonghen het levenslicht. Zoals bijna ieder kind van die tijd sluit hij zich aan bij een amateurclub. In het geval van Vertonghen gaat het om VK Tielrode. Daar merkt Germinal Beerschot hem op en Vertonghen trekt naar de ambitieuze Antwerpse club, die op dat moment een samenwerking heeft met Ajax. De Amsterdamse neus voor talent snuift de prestaties van de jongeling op en mede dankzij scout Urbain Haesaert trekt Vertonghen op zestienjarige leeftijd naar Ajax.

Andere jongen
Voor Vertonghen gaat het snel in Amsterdam. Van de A-jeugd gaat gaat het al vlug door naar de eerste ploeg en een profcontract tot 2008 volgt. Bij Jong Ajax gaat Vertonghen voor de eerste keer viraal. De manier waarop blijft voor een glimlach op het gezicht zorgen. In het seizoen 2005-2006 een bekermatch tegen Cambuur was er een blessurebehandeling. Ajax wilde na een ingooi de bal duidelijk terugspelen naar de tegenstander. Bijna vanop de middenlijn trapte Vertonghen de bal terug naar de keeper. Het leer kwam niet bij de doelman terecht, maar vloog heerlijk in de kruising. Vertonghen en Ajax excuseerden zich meteen. Cambuur mocht ook direct tegen scoren. Al ging dat niet zo vlot.

Debuut bij Ajax
Op De Toekomst blinkt hij uit en voor het seizoen 2006-2007 haalt Henk ten Cate Vertonghen bij het eerste elftal. Zijn debuut bij de grote jongens wordt een teleurstelling. In de voorrondes van de Champions League gaat Ajax er verrassend uit tegen FC Kopenhagen. Terwijl Thomas Vermaelen wel al basisspeler is, moet Vertonghen geduldig zijn. Uiteindelijk mag hij ook zijn opwachting maken in de Eredivisie. Maar de speeltijd blijft beperkt.

Goal tegen … Ajax
Ajax stuurt Vertonghen op huurbasis naar RKC Waalwijk om ervaring op te doen. Vertonghen leert het klappen van de zweep kennen, maar kan niet helpen voorkomen dat RKC Waalwijk degradeert. Zijn huurperiode zou later ook zware gevolgen hebben voor Ajax. Op 8 april 2007 stond Jan Vertonghen als huurling van RKC Waalwijk tegenover zijn moederclub Ajax. De wedstrijd eindigde op 2-2 en Vertonghen maakte de 1-1 gelijkmaker. Dat doelpunt bleek achteraf cruciaal, want Ajax greep op doelsaldo naast de titel. De verdediger liet zich na zijn goal niet doen. “Mijn vreugde was niet tegen Ajax als club gericht, maar eerder tegen de technische staf. Ik vond het onrechtvaardig dat ik daar geen kans kreeg." Voor RKC zou Vertonghen twaalf keren spelen en drie scoren. Toen werd hij eerst nog gebruikt als middenvelder. Al had trainer Mark Wotte snel door dat je Vertonghen ook achteraan heel goed kunt gebruiken.

De grote doorbraak bij Ajax
Ten Cate was niet blij met het doelpunt van Vertonghen tegen Ajax, maar geeft hem in het seizoen 2007-2008 wel een nieuwe kans. Vertonghen moet zich eerst bewijzen als linksachter, maar na een blessure van Vermaelen schuift hij naar het centrum. Wanneer Adrie Koster (ex-Club Brugge) overneemt als T1 laat Vertonghen ook voor de eerste keer in het shirt van Ajax de netten trillen. Helaas voor onze landgenoot ging het om een eigen doelpunt. Vertonghen laat zich niet doen en speelt uiteindelijk zo'n sterk seizoen dat de fans hem verkiezen tot Ajax-Talent van het Jaar. 

Een beker met kakkerlakken
In die tijd zocht Ajax een hele tijd vruchtenloos naar prijzen. Pas in 2010 kan Vertonghen zilverwerk de lucht insteken. Bij de bekerviering laat de nog jonge Vertonghen zich even gaan in het feestgedruis. Over Feyenoord klinkt "het zijn maar 'k*tkakkerlakken". Vertonghen biedt niet veel later daar openlijk zijn excuses voor aan. Zijn gezang kost hem twee speeldagen, maar de Ajax-fans sluiten hem nog meer in hun hart. 

Brengen van de derde ster
De bekerwinst is voor Ajax het sein om de prijzenkast eindelijk weer aan te vullen. Na zeven jaar zonder titel verovert Vertonghen in he seizoen 2010-2011 de dertigste landstitel van de Amsterdammers. Vertonghen speelt bij het verzekeren van de derde ster een cruciale rol. Zijn tranen liegen er niet om. Centraal achteraan is hij niet meer weg te denken en de aanvoerdersband past perfect rond zijn arm. In het seizoen 2011-2012 mag Vertonghen als aanvoerder de schaal in de lucht steken. In 2012 mag hij ook de trofee van Voetballer van het Jaar in ontvangst nemen. Ook de fans van Ajax roepen hem uit tot Speler van het Jaar. 

Over de plas
Na zijn doorbraak en gloriejaren en in totaal 220 duels en 28 goals bij Ajax trok Vertonghen in de zomer van 2012 de plas over. Tottenham Hotspur haalde hem als boegbeeld van de Amsterdammers naar de Premier League, waar hij al snel uitgroeide tot een onbetwiste sterkhouder. In zijn eerste match, op 25 augustus 2012 tegen West Bromwich Albion, kreeg hij meteen zijn kans door een blessure bij Younes Kaboul – en die gaf hij nooit meer uit handen.

Acht seizoenen lang vormde hij bij Spurs een defensief blok, vaak aan de zijde van jeugdvriend en ex-Ajacied Toby Alderweireld. Vertonghen kwam in totaal tot 315 wedstrijden, waarin hij 14 keer scoorde en 7 assists gaf. Een grote trofee zat er nooit in voor Tottenham, maar persoonlijk viel Vertonghen wél in de prijzen: hij werd tweemaal verkozen in het Premier League Team of the Year, in 2013 (met onder meer Eden Hazard) en opnieuw in 2018. 

Net geen Champions League-winnaar
Het hoogte- en misschien ook dieptepunt van Vertonghen bij Tottenham vond plaats op 1 juni 2019. Door een bijzondere halve finale tegen zijn Ajax - met een beslissend doelpunt van Lucas Moura in de allerlaatste seconde van de verlengingen - mogen Vertonghen en co de finale spelen tegen Liverpool. Door een penalty na amper twee minuten is de match nooit echt een match. Salah zet de strafschop op en een laat doelpunt van Origi laat Vertonghen achter met 'slechts' een zilveren medaille.

Pijnlijk afscheid
Het Spurs-avontuur kende ook een pijnlijk slot. Op 5 februari 2020, in een FA Cup-duel tegen Southampton, werd Vertonghen kort na rust gewisseld. Op televisie was zichtbaar hoe de Rode Duivel aangeslagen en emotioneel op de bank zat. Door de coronacrisis verlengde hij zijn contract nog met één maand om het uitgestelde seizoen af te maken, maar een meerjarig vervolg bleef uit. In juni 2020 kwam er zo een einde aan acht jaar trouwe dienst bij Spurs.

Hoopvol begin, pijnlijk einde
Na acht succesvolle jaren bij Tottenham koos Jan Vertonghen in 2020 verrassend voor een buitenlands avontuur bij het Portugese Benfica. De transfer kwam er mede dankzij lovende woorden van landgenoten als Axel Witsel en José Mourinho, die de stad en de leefomstandigheden in Lissabon prezen – voor Vertonghen een belangrijk aspect, na jaren in het vaak grijze Londen.

Aanvankelijk leek Benfica een perfecte match: een ervaren leider in een jonge ploeg, met Europees voetbal als extra lokmiddel. Maar dat beeld kantelde snel. Een trainerswissel én een grondige verjongingskuur deden Vertonghen stilaan uit beeld verdwijnen. De bank werd zijn vaste plek, invallen zat er zelden of nooit in.Achteraf omschreef Vertonghen zijn afscheid als één van de moeilijkste momenten uit zijn carrière. “Het ging letterlijk op 24 uur van blijven bij Benfica naar een handtekening zetten bij Anderlecht,” verklaarde hij openhartig. “Ik heb er nooit aan gedacht om te vertrekken. Ik ging er natuurlijk van uit dat ik mijn kansen zou krijgen. Toch bleef die kans uit. “Als je dan als enige bankzitter nooit mag invallen, dan begin je na te denken,” gaf hij toe. “Maar zelfs toen wilde ik nog blijven.” De liefde voor Benfica was er, het vertrouwen niet meer…

One Last Push
Op zijn 35e keerde Jan Vertonghen voor het eerst terug naar België als profvoetballer. Wat een romantisch slothoofdstuk leek, bleek al snel een pad vol hindernissen. Blessures, sportieve turbulentie én het gevecht met zijn eigen lichaam maakten het verre van vanzelfsprekend. De keuze om terug te keren was allerminst gemakkelijk. “Mijn zoontje zat wenend in het vliegtuig op zijn verjaardag,” vertelde Vertonghen later. “Hij wilde niet weg uit Benfica.” Maar de lokroep van paars-wit, en het vooruitzicht om dichter bij zijn familie te zijn, gaven de doorslag.

Vertonghen moest bij Anderlecht vrede nemen met meer blessureleed dan hem lief was. Hij kon niet altijd doen wat hij het liefst deed: voetballen, leiding geven, jongeren begeleiden, de club vooruit stuwen. Toch werd zijn aanwezigheid op Neerpede en in de kleedkamer van onschatbare waarde. In een onstabiele periode fungeerde hij als baken van rust en ervaring.

Aan stoppen dacht hij eerder al, maar uiteindelijk plakte hij er nog één seizoen aan vast. “One Last Push”, zoals hij het zelf noemt. Nu de laatste rechte lijn is ingezet, wil hij nog elf keer alles geven wat hij in zich heeft – voor de ploeg, voor de supporters, voor zichzelf.

Recordinternational met WK-momenten om nooit te vergeten
Ook bij de nationale ploeg schreef Jan Vertonghen geschiedenis. Met 157 caps en 10 doelpunten is hij dé recordhouder bij de Rode Duivels. Zijn interlandloopbaan kende heel wat pieken – en enkele onvergetelijke WK-momenten.

Valse start
Zijn debuut op een wereldkampioenschap kwam er op 17 juni 2014, in de openingsmatch tegen Algerije. Het werd een valse start want Vertonghen veroorzaakte na 25 minuten een strafschop, waarna Algerije op voorsprong kwam. België herstelde zich en won alsnog met 2-1 dankzij goals van Fellaini en Mertens. In de tweede match tegen Rusland moest Vertonghen op de bank plaatsnemen, maar viel hij vroeg in na een blessure van Vermaelen. Tegen Zuid-Korea kreeg hij opnieuw zijn kans én de aanvoerdersband – Kompany viel geblesseerd uit. Vertonghen bedankte het vertrouwen met het enige doelpunt van de wedstrijd en loodste België zo naar groepswinst.

Uitzonderlijk kopbaldoelpunt
Vier jaar later, op het WK 2018 in Rusland, liet Vertonghen zich opnieuw gelden. In de legendarische achtste finale tegen Japan, bij een 0-2 achterstand, was het de ervaren verdediger die de hoop terugbracht. Met een kopbaldoelpunt van 18,6 meter ver, de verste ooit gemeten op een WK volgens Opta, zette hij België op weg naar een heroïsche comeback: 3-2. Het werd één van de meest iconische momenten uit zijn interlandloopbaan.

Vertonghen nam deel aan drie WK’s (2014, 2018, 2022) en drie EK’s (2016, 2021, 2024), met als sportief hoogtepunt de bronzen medaille op het WK van 2018. Na het EK van 2024 – dat eindigde in de achtste finales – nam hij afscheid van de Rode Duivels. Een afscheid met stille trom, maar ook met niets dan respect voor een man die twintig jaar lang stond waar hij moest staan.

Beluister de nieuwste aflevering van Tijd voor Voetbal waarin men het heeft over de wedstrijden van de Rode Duivels tegen Oekraïne, de trainersontslagen bij RSC Anderlecht en Cercle Brugge en de sterke prestaties van Hans Vanaken (Club Brugge) en Kos Karetsas (KRC Genk) tijdens de interlandperiode. Dat en nog veel meer in Tijd voor Voetbal.

Ontvang op je smartphone gratis als eerste het grote voetbalnieuws. Hoe? Volg het kanaal van VoetbalPrimeur.be op WhatsApp via deze link.